„Indywidualizacja procesu
nauczania i wychowania uczniów klas I - III
szkół podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Gmina Miasto Ełk
pt. „Każdy jest ważny”
Na terenie naszej szkoły prowadzone są cyklicznie dodatkowe zajęcia dla uczniów z trudnościami w nauce i uczniów uzdolnionych.
W momencie, gdy pojawiła się propozycja dodatkowych godzin na zajęcia dla uczniów z potrzebami edukacyjnymi w ramach projektu „Każdy jest ważny” nie trudno było wyłonić uczniów na zajęcia specjalistyczne, gdyż każdy wychowawca doskonale zna swoich uczniów i ich potrzeby.
Zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami
w czytaniu i pisaniu
Podstawą uzyskania informacji o potrzebie prowadzenia zajęć dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu była obserwacja uczniów oraz zalecenia zawarte w opiniach Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.
Diagnoza polegała na uchwyceniu i określeniu trudności, jakie dzieci mają w czytaniu i pisaniu (np. percepcja wzrokowa i słuchowa, grafomotoryka, itp.). Pozwoliło nam to ustalić rodzaje ćwiczeń przydatne do pracy z poszczególnymi uczniami.
Prowadzenie tego typu zajęć ma wpłynąć na częściowe lub całkowite pokonanie przez dzieci trudności związanych z czytaniem i pisaniem, osiąganie lepszych wyników w nauce a tym samym lepsze funkcjonowanie dziecka w szkole. Każde zajęcia polegają na prowadzeniu różnego rodzaju ćwiczeń. Szczególną uwagę zwraca się na poprawienie techniki czytania poprzez stosowanie różnych metod. Przedmiotem szczególnej troski nauczycieli jest podniesienie poziomu pisania poprawnego pod względem ortograficznym i estetycznym (zachowanie prawidłowego kształtu liter, łączeń liter, ich wielkości), poprawnego budowania zdań, pisanie prostych, krótkich wypowiedzi.
Zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w zdobywaniu umiejętności matematycznych
Diagnoza polegała na dokładnej analizie wyników badań w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, wniosków z badań, obserwacji i opinii nauczycieli uczących danych uczniów.
Diagnoza miała na celu określenie poziomu wiedzy i umiejętności danych uczniów, i ich potrzeb edukacyjnych.
Zajęcia dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w zdobywaniu umiejętności matematycznych mają na celu kształcenie prawidłowych umiejętności liczenia, kształcenie pojęć matematycznych i rozwijanie umiejętności posługiwania się metodami matematycznymi w życiu codziennym.
Stworzenie przyjaznej atmosfery na zajęciach wpływa na wyrabianie poczucia własnej wartości i motywuje do przezwyciężania trudności matematycznych.
Na zajęciach uczniowie wykonują obliczenia w zakresie czterech działań matematycznych, rozwiązują zadania, łamigłówki i doskonalą umiejętności praktyczne, wykorzystują karty pracy i gry rozwijające logiczne myślenie.
Zajęcia logopedyczne dla dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy
Od kilku lat przeprowadzana jest we wrześniu diagnoza logopedyczna wszystkich dzieci nowo przybyłych do naszej szkoły, na podstawie uzyskiwanych wyników wiemy, że potrzeby w tym zakresie są ogromne. Kiedy pojawiła się możliwość wzięcia udziału w projekcie "Każdy jest ważny" mieliśmy wiedzę o ilości dzieci z wadami wymowy uczęszczających do naszej szkoły oraz wstępną diagnozę. Jesteśmy szkołą z Oddziałami Integracyjnymi i obejmujemy opieką specjalistyczną dzieci z wieloma zaburzeniami, którym towarzyszy wada wymowy. Dzieci te trafiają do nas z orzeczeniem z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Ełku, w którym znajdują sie szczegółowe wytyczne odnośnie zalecanych zajęć, na które powinien uczęszczać uczeń. Przed rozpoczęciem zajęć została przeprowadzona na podstawie kwestionariusza badania mowy szczegółowa diagnoza logopedyczna. W jej wyniku stwierdzono: jaki jest poziom sprawności narządów artykulacyjnych (języka, warg, podniebienia miękkiego), czy wadzie wymowy nie towarzyszy wada zgryzu, czy czynności połykania i gryzienia przebiegają prawidłowo, czy dziecko oddycha prawidłowo, jaka jest fonacja i tempo mówienia, czy występuje niepłynność mówienia, jakie głoski są zaburzone i w jakim stopniu, czy struktura słów jest zachowana, czy nie dochodzi do uproszczeń i deformacji w strukturze wyrazów, jak dziecko posługuje się mową, czy potrafi zbudować samodzielnie zdanie, opowiedzieć krótka historyjkę do obrazka, jak bogaty jest słownik bierny i czynny, czy słuch fizjologiczny jest prawidłowy i czy nie ma zaburzeń słuchu mownego co mogło by skutkować problemami z nauka pisania. Celem przeprowadzonej diagnozy było takie dobranie uczestników zajęć w grupy, aby ich potrzeby były w miarę jednolite, żeby wszystkie dzieci mogły brać pełny udział w zajęciach i w optymalnie skorzystać z nich.
Zajęcia socjoterapeutyczne i psychoedukacyjne dla dzieci
z zaburzeniami komunikacji społecznej
Informacje o potrzebie prowadzenia zajęć socjoterapeutycznych zostały zebrane od wychowawców oraz od pedagoga szkolnego. Dzieci zostały zakwalifikowane na ten rodzaj zajęć po zasięgnięciu opinii wychowawców (na podstawie ich obserwacji) oraz na podstawie orzeczeń i opinii wystawionych przez Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczną.
Podstawowym kryterium doboru do grupy socjoterapeutycznej jest diagnoza zespołów orzekających działających w poradniach psychologiczno–pedagogiczych i wskazanie uczniów, którym taki rodzaj aktywności jest potrzebny. Celem diagnozy było poznanie jakiego rodzaju zaburzenia zachowania przejawia każde ze zgłoszonych dzieci.
Zajęcia socjoterapeutyczne ukierunkowane są na eliminowanie lub na zmniejszenie poziomu zaburzeń, zwłaszcza zaburzeń zachowania, nadpobudliwości i zahamowania, niektórych zaburzeń emocjonalnych u dzieci. Zajęcia socjoterapeutyczne zaistniały w naszej szkole z potrzeby niesienia pomocy dzieciom z nadpobudliwością psychoruchową, z przejawami agresji w zachowaniu, niestabilnym emocjonalnie, sprawiającym kłopoty sobie i innym w domu, szkole i poza nią, ale także dla tych, którym na co dzień brakuje odwagi, by pewnie kroczyć w trudnej rzeczywistości.
Podstawą każdych zajęć jest praca w kręgu i rundka jako technika dzielenia się swoimi
doświadczeniami. Siedzenie w kręgu umożliwia wszystkim uczestnikom bezpośredni kontakt wzrokowy, sprzyja nawiązywaniu kontaktu emocjonalnego, wyrównuje pozycje społeczne i zmniejsza dystans, zwłaszcza pomiędzy osobami prowadzącymi a uczestnikami spotkań.
KRĄG – jest stałym elementem zajęć socjoterapeutycznych na ich początku i końcu.
RUNDKA – to technika pomagająca zwerbalizować swoje odczucia. Wykorzystywana jest zwykle w podsumowaniu ćwiczeń i polegać może na kończeniu rozpoczętego zdania czy udzielaniu odpowiedzi na postawione pytanie. Rundka oznacza, że każdy ma prawo ( nie obowiązek) wypowiedzieć się, gdy inni słuchają nie komentują wypowiedzi.
BURZA MÓZGÓW – jako kolejna technika w pracy z grupą, aktywizuje ją do działania i wyzwala potencjał twórczy. Służy generowaniu niczym nie skrępowanych pomysłów na rozwiązanie określonego problemu. Polega na rejestrowaniu przez prowadzącego wszystkich pomysłów bez ich oceny. Propozycje płynące od grupy mogą być realne i nierealne, czasem wręcz absurdalne. Nie decyduje bowiem ich jakość lecz ilość wygenerowana w najkrótszym czasie. Z tworzonej w ten sposób listy grupa może wybrać pomysł najbardziej skuteczny lub najciekawszy. Technika ta daje szansę wypowiedzenia się każdemu, nawiązania i utrzymania kontaktu oraz zaangażowanie się.
RYSUNKI I PRACE PLASTYCZNE – są bardzo ważną formą wypowiedzi dla osób mających problem z werbalizacją. W twórczości plastycznej jednostka przekazuje swoją wiedzę o świecie i swój stosunek emocjonalny do jego elementów, pokazuje co widzi, co czuje, jak myśli. W wytworach plastycznych uczestnicy zajęć socjoterapeutycznych maja zapewniona swobodę , mogą wyrazić siebie, swoje uczucia i przeżycia, rzutować swoje urazy i konflikty na tworzywo plastyczne, uwalniać się od napięć psychicznych. Wspólna praca umożliwia także przeżycie sukcesu. Wykonanie pracy plastycznej, jej omówienie, potem prezentacja to okazja do przeżycia satysfakcji, dumy i zadowolenia.
INSCENIZACJE, ODGRYWANIE SCENEK – to technika korekcyjna nawiązująca do psychodramy. Polega na odegraniu jakiego zadania według gotowego scenariusza lub scenariusza przygotowanego przez grupę. Tematem inscenizacji są rzeczywiste problemy członków grupy, poruszenie jakiegoś ważnego problemu, odreagowanie emocjonalne ze zwrotną informacją od członków grupy.
ZABAWA – podstawowa forma pracy socjoterapeutycznej. Towarzyszy także młodzieży i osobom dorosłym. Zabawa w przeciwieństwie do nauki i pracy jest aktywnością nie wynikającą z konieczności, lecz z wolnego wyboru. Wynika z potrzeby danej chwili, dostarcza określonych przeżyć oraz sprawia przyjemność, zadowolenia, radość. Podejmując zabawę człowiek uwalnia się od codziennych zadań życiowych. Zabawa pozwala na doświadczenie humoru, radości, przyjemności z bycia razem. W zabawie nie występuje rywalizacja, biorą w niej udział uczestnicy grupy wraz z prowadzącymi na zasadzie dobrowolności. Zabawy w socjoterapii maja charakter ludyczny, uwalniają uczestników od negatywnych przeżyć.
GRY – odmiana zabawy mogąca zawierać elementy rywalizacji. Gra psychologiczna wprowadza do grupy sytuację, w której uczestnik zdobywa nowe doświadczenie z zaangażowaniem własnego „ja”. Kończy się zwykle omówieniem.
ŁAŃCUCH SKOJARZEŃ – metoda ta pomaga zrozumieć samego siebie, daje też możliwość poznanie i zrozumienia przeżyć innych. Hasło do tej metody powinno wiązać się z ogólnym tematem danego spotkania. Zadaniem tej metody jest szybkie i spontaniczne zapisanie skojarzeń.
METODA SYTUACYJNA – polega na analizowaniu przez uczestników konkretnych sytuacji wziętych z życia. Może przebiegać w formie dyskusji (ogólnej lub w małych grupach), albo w formie napisania wniosków przez każdego uczestnika oddzielnie. Opracowane wnioski przedstawi się następnie ogółowi uczestników. Sytuację (zadanie) bierze się z życia albo przygotowuje ją prowadzący. Dana sytuacja powinna odpowiadać zainteresowaniom grupy. Jej celem jest gruntowne przemyślenie danej sytuacji, dostrzeżenie ewentualnych błędnych rozwiązań, odkrycie różnych możliwości, korzystnych rozwiązań, wyciągnięcie wniosków dla własnego postępowania O przebiegu zajęć decyduje nie tylko adekwatny do potrzeb konkretnej grupy i celów dobór gier, zabaw, ćwiczeń, ale także przyjemna atmosfera, która w znacznym stopniu zależy od sposobu pracy osób prowadzących terapię. Jego rola polega na budowaniu zaufania w grupie oraz interweniowaniu w sytuacjach, które zagrażają realizacji celów.
Gimnastyka korekcyjna dla dzieci z wadami postawy
- Potrzeba prowadzenia zajęć z gimnastyki kompensacyjno-korekcyjnej wynikała z dużej liczby dzieci, które zgłaszały się ze z skierowaniami lekarskimi do pielęgniarki szkolnej, jak również z dużym zainteresowaniem zajęciami już prowadzonymi w szkole.
- Diagnoza polegała na zebraniu skierowań od lekarzy rodzinnych, na których wyszczególnione są wady postawy.
- Celem było „posegregowanie” dzieci ze względu na wadę postawy i przydział do odpowiednich grup ćwiczebnych.
- Zajęcia mają wpłynąć na:
· kształtowanie nawyku prawidłowej postawy;
· zatrzymanie procesu pogłębiania się wady postawy;
· zaopatrzeniu dzieci w odpowiedni zasób wiedzy i umiejętności postępowania ze swoją wadą postawy;
· wdrożeniu do ćwiczeń;
· wyeliminowaniu przyczyn powstania wady postawy
· eliminację wady postawy.
Zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów
szczególnie uzdolnionych
ze szczególnym uwzględnieniem nauk
matematyczno–przyrodniczych
Diagnoza polegała na obserwacji, analizie wyników nauczania i osiągnięć w konkursach.
Prowadzona diagnoza miała na celu wyłonienie uczniów uzdolnionych matematycznie i zainteresowanych matematyką i przyrodą, którzy dostrzegają piękno rozumowań matematycznych, a w rozwiązywaniu zadań znajdują przyjemność.
Prowadzenie zajęć ma na celu utrwalenie, poszerzenie wiedzy zdobytej w szkole oraz przekazaniu uczniom w nowy atrakcyjny sposób treści matematycznych i przyrodniczych spoza podstawy programowej. Ma wdrożyć uczniów do samodzielnego, logicznego myślenia, rozwinąć ich zdolności i zainteresowania a także przygotować do dalszej edukacji matematycznej i przyrodniczej.
Zajęcia polegają na ćwiczeniach, wykonywaniu operacji matematycznych, ćwiczeń w naturalnym środowisku przy okazji wycieczek do lasu i na łąkę, liczeniu, rozwiązywaniu zadań tekstowych- także nietypowych, np. o nadmiernej liczbie danych. Uczniowie korzystają z pomocy dydaktycznych, samodzielnie mierzą, ważą. Przeprowadzają eksperymenty pozwalające im wyciągać wnioski. Obserwują wybrane zwierzęta i rośliny w naturalnym środowisku. Korzystają z lupy, mikroskopu. Bawią się rozwiązując zagadki, rebusy, krzyżówki, szarady lub grając w gry planszowe czy komputerowe. Pracują w małych grupach co pozwala na lepszy kontakt z nauczycielem i kolegami, kształtowanie umiejętności współdziałania w zespole, skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i brania pod uwagę poglądów innych.
koordynator projektu
Bożena Gołaszewska